W XXI wieku niepełnosprawność przestaje być postrzegana w kategorii wyroku. Osoby borykające się z różnego rodzaju psychofizycznymi ograniczeniami mogą dziś liczyć na pomoc opieki medycznej i innych wyspecjalizowanych ośrodków, których nadrzędne zadanie stanowi edukowanie osób niepełnosprawnych i przedstawianie im perspektyw na łatwiejsze, pełne i satysfakcjonujące funkcjonowanie w społeczeństwie. Dzięki holistycznej terapii możliwe jest więc przełamywanie ograniczeń i barier niepełnosprawności, a pozbawione pełni zdrowia osoby niepełnosprawne nie są już skazane na przeżywanie dramatu wyobcowania, odrzucenia i samotności.
W terapii osób niepełnosprawnych niezwykle ważne jest szybkie wdrożenie działań mających na celu zwiększenie komfortu i jakości życia podopiecznych. Aby terapeutyczne dążenia cechowała jak największa efektywność, powinny one zostać podjęte we wczesnych latach życia pacjenta. Oznacza to, że szybkie rozpoznanie istnienia danego zaburzenia u przychodzącego na świat dziecka stanowi podstawowy cel opieki medycznej.
Istnieją różne formy niepełnosprawności, wśród nich zaś wyróżnia się niemożność lub ograniczenie odbioru bodźców wzrokowych – niedowidzenie i ślepotę. Trudno wyobrazić sobie codzienne funkcjonowanie bez zmysłu wzroku. Osoby niepełnosprawne nie są jednak pytane o zdanie – stają przed rzeczywistością choroby nieprzygotowane i zmuszone są mierzyć się z jej poważnymi konsekwencjami. Dlatego właśnie istotne są wszelkie formy pomocy osobom niedowidzącymi i ślepym, wśród których wyróżnia się tyflopedagogika.
Tyflopedagogika stanowi dział pedagogiki specjalnej, który skierowany jest i nastawiony na osoby cierpiące z powodu niedowidzenia i ślepoty, w szczególności zaś na rozwijające swoje umiejętności, charakter, wiedzę o świecie i nastawienie do życia dzieci. Choć w wielu przypadkach głębokie deficyty zmysłu wzroku pozostają nieodwracalne, a ich konsekwencje znamiennie wpływają na jakość życia dzieci niepełnosprawnych, tyflopedagogika za zadanie ma ułatwić małym pacjentom wykonywanie czynności życiowych, stopniowo zwiększając ich samodzielność i udowadniając, że otaczającą rzeczywistość można odbierać nie tylko za pomocą narządu wzroku.
Dzieci niedowidzące i pozbawione wzroku stanowią specyficzną grupę pacjentów, a tyflopedagogika odpowiada na potrzeby niepełnosprawnych maluchów, dokładając wszelkich starań do przekonania ich, że pomimo fizycznych ograniczeń pozostają w pełni wartościowe i rysuje się przed nimi perspektywa rozwoju zainteresowań oraz szansa na pełne, satysfakcjonujące i szczęśliwe życie niepozbawione kontaktu ze społeczeństwem.
W tym celu tyflopedagogika wykorzystuje narzędzia umożliwiające uwrażliwienie i rozwój pozostałych zmysłów – m.in. dotyku oraz słuchu. Istotą prowadzonych przez przeszkolonych pedagogów i terapeutów zajęć stanowią zatem próby kompensacji deficytów wzrokowych przy użyciu posiadanych już przed małych podopiecznych umiejętności.
Jednym z problemów, który nierzadko obserwuje się wśród pacjentów niedowidzących i niewidomych jest również brak pewności siebie, nieśmiałość i lęk względem otoczenia, który znacznie utrudnia kształtowanie relacji społecznych i życie w zorganizowanej społeczności. Tyflopedagogika nie tylko oswaja dziecięce lęki poprzez organizowanie zajęć w większych grupach niepełnosprawnych maluchów, ale również uczy i skrupulatnie udowadnia, że fakt zdrowotnych ograniczeń nie wpływa na wartość człowieka. Dzieci i młodzież niedowidząca czy niewidoma nie powinni więc stronić od towarzystwa zdrowych rówieśników, uciekając w samotność lub kontakty wyłącznie z osobami cierpiącymi z powodu podobnych dolegliwości. Tyflopedagogika uświadamia i pokazuje, że niepełnosprawne maluchy potrafią świetnie radzić sobie z wieloma wyzwaniami, a jeśli tylko dostatecznie uwierzą w siebie i swoje możliwości, są w stanie osiągnąć wszystko to, co sobie zaplanują.