Zmysł słuchu odgrywa niezwykle ważną rolę w codziennym odbiorze otoczenia. Bodźce słuchowe umożliwiają nam czujność i aktywność w sytuacjach, w których pozwalamy odpoczywać pozostałym zmysłom, lub też, w stanie czuwania, dopełniają całość rejestrowanego przez nas obrazu rzeczywistości. Osoby pełnosprawne na ogół traktują możliwość odbioru dźwięków jako zupełną oczywistość – trudność sprawia nawet próba wyobrażenia sobie świata pogrążonego w zupełnej ciszy. Potrzebujemy zatem empatii – umiejętności wczuwania się w położenie i doznania osób niepełnosprawnych, głuchoniemych, których codzienne funkcjonowanie spotyka się z koniecznością zmagania z narastającą ilością różnego rodzaju barier.
Jedną z form pomocy osobom niepełnosprawnym jest wczesne diagnozowanie dotykających ich zaburzeń i problemów zdrowotnych. Badania dowodzą bowiem, że rozpoznanie deficytu słuchu w pierwszych miesiącach życia powala szybko wdrożyć terapię i umożliwić niemowlętom prawidłowy rozwój psychoruchowy. Istotę rozwiązania problemu stanowią zatem przesiewowe badania słuchu u noworodków – wykonywane w pierwszych dniach życia dziecka testy takie jak m.in. badanie słuchu metodą otoemisji akustycznej (OAE) lub metodą słuchowych potencjałów wywołanych z pnia mózgu (ABR).
Dlaczego przesiewowe badania słuchu wydają się być tak istotne? Odpowiedź nie jest skomplikowana – wczesne wykrycie zaburzenia odbioru bodźców słuchowych umożliwia szybkie wdrożenie terapii – dobranie odpowiedniego aparatu słuchowego, terapię stymulującą rozwój, a także pomoc, również psychologiczną, bliskim dziecka dotkniętego niepełnosprawnością.
Zaburzenia odbioru bodźców słuchowych mogą implikować liczne trudności w rozwoju psychofizycznym dziecka. Jedną z umiejętności ściśle zależnych od zdolności prawidłowego odbierania i rozpoznawania dźwięków jest mowa. Ucząc się mówić – wyrażać swoje potrzeby, wymieniać informacje z bliskimi, nawiązywać kontakty… – dziecko przede wszystkim naśladuje to, co dociera do niego drogą słuchową. Oznacza to zatem, że malec na skutek niepełnosprawności funkcjonujący w świecie ciszy nie rozwinie zdolności mowy pozbawiony stymulującej możliwości naśladownictwa. Przesiewowe badania słuchu pozwalają na zdiagnozowanie różnego stopnia niedosłuchu już w pierwszych dobach życia. W wykwalifikowanym ośrodku służby zdrowia noworodek otrzymać może niezbędną pomoc – terapię modyfikującą zaburzenia odbioru bodźców słuchowych – dzięki czemu rozwój maluszka nie odbywa się w ograniczającym świecie ciszy, a w rzeczywistości, w której obecny jest dźwięk. Przesiewowe badania słuchu umożliwiają dziecku rozwój umiejętności mowy i pomagają ograniczyć ryzyko deficytów intelektualnych, które w przyszłości stawiałyby małego pacjenta poza grupą rówieśniczą, nierzadko sprzyjając poczuciu wyobcowania, odrzucenia i samotności.
We współczesnym świecie funkcjonuje silne przekonanie, że najsilniejszą formę miłości i przywiązania stanowi uczucie, którym rodzice obdarzają dziecko. W większości przypadków jest to oczywiście prawda, jednak fakt niepełnosprawności nowego członka rodziny stawia jego bliskich w trudnej, nieznanej dotąd sytuacji. Przychodzące na świat dziecko wymaga bowiem specjalistycznej, uważnej opieki, która początkowo wydawać się może bardzo skomplikowana i silnie obciążająca. Jak już wcześniej wspomniano, przesiewowe badania słuchu umożliwiają wczesne wykrycie zaburzeń odbioru bodźców akustycznych, co jednocześnie pozwala na szybkie wdrożenie terapii ograniczającej późniejsze deficyty rozwoju psychofizycznego, ale i oswaja opiekunów maluszka z faktem jego niepełnosprawności, oferując bliskim małego pacjenta czas na zrozumienie sytuacji i próby emocjonalnego sobie z nią poradzenia.
Kolejnym argumentem przemawiającym za tym, że wczesne przesiewowe badania słuchu bez wątpienia pozostają zasadne jest fakt, że wprowadzenie odpowiedniego leczenia w pierwszym etapie życia niepełnosprawnego dziecka (aparat słuchowy, terapia logopedyczna, pomoc rodzinie) właściwie wyklucza późniejsze zaburzenia rozwoju. Skuteczne, wielopoziomowe leczenie holistyczne stanowi szansę na pokonanie ograniczeń niepełnosprawności i pełne, satysfakcjonujące funkcjonowanie w społeczeństwie.